Tham vấn nói chung là một quá trình cho phép một cá nhân hay một nhóm người tự ngẫm lại và nhận thức được họ là ai, điều gì quan trọng với họ, điểm mạnh, thách thức, lựa chọn nào họ đang có và nên hành động thế nào nhằm tạo nên thay đổi mà họ muốn trong công việc hoặc cuộc sống
Không giống như đào tạo và định hướng, nhà tham vấn (coacher) mang đến kiến thức cho bạn, tham vấn đặt trọng tâm vào việc giúp người tham gia nhận lấy trách nhiệm xác định mục tiêu của bản thân họ, tự đánh giá được điểm mạnh, điểm cần cải thiện và giải pháp cho vấn đề của mình để sống tốt hơn.
Quá trình tham vấn hiệu quả vì nhà tham vấn mang đến một không gian an toàn, sáng tạo và không phán xét, hỏi những câu hỏi mang tính khơi gợi và lắng nghe để người tham gia khám phá, tự xem xét và đưa ra quyết định.
Người ta tham vấn vì nhiều lý do. Tham vấn có thể giúp bạn tạo nên nhiều thay đổi trong cuộc sống, kinh doanh và sự nghiệp, nâng cao năng lực bản thân, gắn kết mối quan hệ của bạn với những người khác hoặc đơn giản là phát triển những kỹ năng cụ thể nào đó.
Để giúp bạn có cái nhìn chính xác hơn về tham vấn, sau đây là những định nghĩa của chuyên gia:
Tham vấn là cách để giải phóng tiềm năng thật sự của một người để từ đó người đó phát huy được tối đa năng lực của mình. Tham vấn sẽ giúp họ học hỏi thay vì chỉ dạy họ cách làm Tham vấn là một quá trình thúc đẩy sự học tập và phát triển do đó nâng cao năng lực. Để tham vấn thành công, nhà tham vấn cần có kiến thức và hiểu biết về quy trình cũng như cách tiếp cận, kỹ năng và phương pháp phù hợp với vấn đề được đề cập khi tham vấn
Hai cụm từ tham vấn (coaching) và cố vấn (mentoring) thường được dùng thay thế lẫn nhau và gây nhầm lẫn. Người cố vấn là người thường có nhiều kinh nghiệm hơn người mà họ giúp đỡ (mentee), là người truyền đạt kinh nghiệm của mình để giúp người khác tiến bộ hơn. Ví dụ như một nhân viên mới vào làm sẽ có một cố vấn (mentor) có kinh nghiệm trong công việc của họ hoặc ở trong cơ quan/tổ chức ấy đã nhiều năm. Người cố vấn đóng vai trò hướng dẫn nhân viên mới, trả lời những câu hỏi và giúp đỡ nếu họ gặp khó khăn khi xử lý công việc. Cố vấn cũng có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Họ có thể vừa khuyên bảo và đưa ra lời hướng dẫn lúc đầu nhưng về sau sẽ hỏi những câu hỏi mang tính gợi mở, giúp mentee nghĩ thấu suốt vấn đề, giúp mentee tự tin đưa ra quyết định của mình như vai trò của một nhà tham vấn (coach).